Chenakay
Tuhfat Chenakay (Tuhfat Chenakay-Samavi, 1893-yil 2-yanvar, Radi – 1959-yil 18-aprel, SSR, Oʻzbekiston SSR, Andijon) – shoir, muharrir. 1920—1924-yillarda Sterletamak oʻqituvchilari uchun nashr etilgan „Taʼlim ishlari“ jurnalining birinchi muharriri[1]. Chenakay 20 ta sheʼr va qoʻshiqlar kitobi muallifi. Tatar folklorini yigʻish bilan ham shugʻullangan.
| Chenakay | |
|---|---|
| Tavalludi |
1883-yil 2-yanvar Nikitino, Orenburg viloyati |
| Vafoti |
1959-yil 18-aprel Andijon, Oʻzbekiston SSR |
| Ijod qilgan tillari | Tatar tili |
| Fuqaroligi |
 Rossiya imperiyasi → SSSR |
| Debyut | Sakmar Buye (1928) |
Biografiyasi
tahrirChenakay 1893-yil 2-yanvarda Orenburg viloyatining (hozirgi Orenburg viloyatining Sariqtosh tumani) Radut tatar qishlogʻida dehqon oilasida tavallud topgan[2]. Boshlangʻich taʼlimni qishloq madrasasida olgan. 1904-yilda Irinbur yaqinidagi tatar Qargʻalisi qishlogʻida ochilgan zamonaviy madrasada tahsil olgan[3]. Qargʻalida oʻqib yurgan chogʻida bahor yoz oylarida qirgʻiz va qozoq choʻllarida, oʻzbek qishloqlarida oʻqituvchi boʻlib ozgina pul topadi. 1917—1918-yillarda Ufadagi „Galiya“ madrasasida tahsil olgan, yozgi muallimlar kurslarini tamomlagan.
1913—1946-yillarda Orenburg (zemstvo maktabi) Ufa, Qozon, Oʻzbekiston SSRda oʻqituvchi boʻlib ishlagan.
1920 – 1924-yillarda Sterletamak oʻqituvchilari uchun nashr etilgan „Maʼrifiy ishlar“ (1936-yildan „Boshqirdistondan oʻqitish“) jurnalining birinchi muharriri.
1935-yilda (1937-yilda) Qozondan Oʻzbekistonga koʻchib kelgan. Oilada 6 nafar farzandi bor[4].
Chenakay 1959-yil 18-aprelda ogʻir xastalikdan soʻng Andijonda vafot etgan[5].
Adabiyotlar
tahrir- Chenakay T. Uning ijodiga misollar. Qozon yongʻinlari, 1998-yil, 4-son, 116-120-betlar.
- Chenakay T. Doʻstimga. Meros, 1999-yil, 7-son, 27-28-betlar.
- Yeniki A. Bu aslida kim? Qozon yongʻinlari, 1998-yil, № 4, 111-116-betlar.
Manbalar
tahrir- ↑ T. Chenәkәy. Bөek Babich turinda xatirәlәremAndoza:Ref-ba
- ↑ Gөlchәchәk Salamatova. Babichniң duslari. „Kiske Өfө“, 13.06.2017Andoza:Ref-ba
- ↑ Islam v istorii Tatarskoy Kargali. Ofitsialniy sayt mestnoy musulmanskoy religioznoy organizatsii s. Tatarskaya kargala(rus.)
- ↑ Shәexzadә Babich turinda (ishetkәnnәrem, kүrgәnnәrem, sizengәnnәrem, belgәnnәrem). 4nche bitAndoza:Ref-ba
- ↑ Shәexzadә Babich turinda (ishetkәnnәrem, kүrgәnnәrem, sizengәnnәrem, belgәnnәrem). 4nche bitAndoza:Ref-ba
Havolalar
tahrir- Sovgʻa samoviydir. (Wayback Machine saytida 2020-01-28 sanasida arxivlangan) 2020 elniң 28 giynvar kөnendә nusxadan arxivlangan . Adiplar (Axmet Dusaylining shaxsiy portali)
- S. Safuanov. Chenakay. (Wayback Machine saytida 2020-07-13 sanasida arxivlangan) (үle siltama) Boshqird ensiklopediyasi (rus.)
- Tuhfat Chenakay sheʼrlari. 2020 elniң 11 iyul kөnendә arxivlangan . Bizning merosimiz
- Tuhfat Chenakayning Xatip Gosmanga maktubi (1956 yil 27 noyabr) Bizning merosimiz
- Koʻylak haqiqiy. VKontakte (Marat Sultonguzin)