Vikipediya

Qozon xalqaro aeroporti

Abdulla Toʻqay nomidagi Qozon xalqaro aeroporti ((tatarcha: Габдулла Тукай исемендәге Казан Аэропорты, Gabdulla Tukay isemendage Qozon aeroporti) (IATA: KZN, ICAO: UWKD) — Qozon shahridagi federal ahamiyatga ega xalqaro aeroport[2], Volga daryosi boʻyida joylashgan shaharlar orasida yoʻlovchi tashish boʻyicha eng katta hisoblanadi. Shahardan 26 km janubi-sharqda, Tataristonning Laishevskiy tumani hududidagi Stolbishe qishlogʻi yaqinida joylashgan.

Qozon xalqaro aeroporti
Qazan Xalıqara Aeroportı / Казан Халыкара Аэропорты
Международный аэропорт Казань
IATA kodi: KZN – ICAO kodi: UWKD
Qisqacha bayon
Aeroport turi Xalqaro
Operator "Qozon xalqaro aeroporti" AJ
Xizmat doirasi TataristonQozon, Rossiya
Havo yoʻli tuguni UVT Aero, Rossiya bayrogʻi Rossiya
Dengiz sathidan balandligi 410 ft / 125 m
Koordinatalari 55°36′24″N 049°16′54″E / 55.60667°N 49.28167°E / 55.60667; 49.28167
Vebsayti www.kazan.aero
Xarita
KZN (Rossiya)
KZN
Aeroportning Rossiya xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
Uzunligi Yuzasi
ft m
11L/29R 12,218 3,724 Beton
Maʻlumotlar (2018)
Yoʻlovchilar soni 3,141,776
Vaqt mintaqasi UTC +4
Faoliyat koʻrsatadigan vaqti 7,00−24,00, butun yil davomida
Eng mashhur xalqaro yoʻnalish Istanbul, Turkiya
Manba: Rossiya federal havo transporti agentligi (2018-yilgi statistikani ham qarang)[1]
OpenStreetMapʼda Qozon xalqaro aeroportining xaritasi

Aeroport Kazan Aviation Enterprise aviakompaniyasi tomonidan boshqariladi, shuningdek, UVT Aero aviakompaniyasi uchun bazalardan biri hisoblanadi. Ilgari, u sobiq Tatariston aviakompaniyasining bazasi, shuningdek, Ak Bars Aero aviakompaniyasining bazalaridan biri boʻlgan.

2021-yil oxirida aeroportning yoʻlovchi tashish hajmi 3 876 000 kishini tashkil etdi, bu Rossiyadagi eng gavjum aeroportlar orasida 12-oʻrinni egalladi[3].

Aerodrom majmuasi

tahrir

Hozirgi joyida va hozirgi koʻrinishida, u 1979-yilda shahar ichidagi eski joydan olib tashlanganidan keyin Sovetskiy tumanida 1930-yillardan beri mavjud boʻlgan va 1980-yillarning oxirigacha Qozon mahalliy liniyalari aeroportida ochilgan. 1979-yilda bu yerda deyarli barcha Sovet fuqarolik samolyotlari, masalan, Tu-154, Il-18, Tu-134, An-12, An-24, Yak-40 va boshqalar qabul qilindi. 1982-yildan beri aeroport yirik Il-86 aerobusini qabul qilish uchun zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlangan. Aeroportning yillik yoʻlovchi oqimi yiliga — 1,6 million yoʻlovchini tashkil etdi.

1986-yilda u „1-darajali xalqaro aeroport“ maqomini oldi. 1987-yilda Berlinga birinchi xalqaro parvoz Tu-154 samolyotida amalga oshirildi. Shu paytdan boshlab Polsha, Albaniya, Germaniya, Bolgariya, Moʻgʻuliston, Xitoy va boshqa mamlakatlarga muntazam reyslarga xizmat koʻrsatish boshlandi. 1992-yilda Qozondan Istanbulga reyslar ochildi va 1997-yil mart oyida Lufthansa A-319 samolyotlarida Frankfurt-Qozon-Frankfurt yoʻnalishi boʻyicha muntazam parvozlar yoʻlga qoʻyildi. Shaharlarni rivojlantirishning zamonaviy jadal surʼatlari aeroportga uning jihozlanishi, yoʻlovchilar va transport vositalariga yuqori darajada xizmat koʻrsatish boʻyicha yangi talablarni qoʻya boshladi. 1992-yil iyun oyidan Qozon xalqaro aeroporti Tatariston aviakompaniyasidan ajralib chiqdi va mustaqil korxonaga aylandi.

Aeroportni qayta qurish

tahrir

2005-yilda shaharning Mingyilligi arafasida Tatariston Vazirlar Mahkamasi aeroportni rekonstruksiya qilish toʻgʻrisida qaror qabul qildi va loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqdi. „Qozon GiproNIIaviaprom“ OAJ bosh loyihachi etib tayinlandi va rekonstruksiya qilingan aeroportni jihozlash uchun Fransiyaning Thomson-CSF kompaniyasi jalb etildi.

2012-yil 15-dekabrda yangi 1A terminali ochildi. Shu bilan birga, eski Terminal 1 katta taʼmirlash ishlari uchun yopildi va 2013-yil 22-iyunda yangilangan fasad bilan qayta ochildi[4][5]. Aeroportga shoir Gabdulla Toʻqay nomi berilgan[6].

2017-yilda aeroport nufuzli Skytrax konsalting kompaniyasi[7] maʼlumotlariga koʻra ketma-ket toʻrtinchi marta „Rossiya va MDHdagi eng yaxshi mintaqaviy aeroport“ deb tan olindi.

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

tahrir
Aviakompaniya Manzillar
Aeroflot Antaliya, Dubay–Al-Maktum (2023-yil 30-oktyabrdan boshlanadi)[8], Mineralnye Vodi, Moskva–Sheremetyevo, Sochi
Air Arabia Abu-Dabi[9], Sharja
Air Serbia Belgrad[10]
Avia Traffic Company,   Qirgʻiziston Bishkek
Azerbaijan Airlines Boku (2023-yil 29-oktyabrdan qayta tiklanadi)[11]
Azur Air,   Rossiya Mavsumiy charter: Antaliya,  Dalaman, Hurgada, Sharm ash-Shayx
Belavia Minsk
Buta Airways Boku (2023-yil 28-oktyabrdan tugaydi)[11]
flydubai Mavsumiy: Dubay–Xalqaro
IrAero,   Rossiya Boku
Kostroma Air Enterprise,   Rossiya  Kostroma
Nordstar Airlines,   Rossiya Krasnoyarsk–Xalqaro,  Norilsk,  Perm
Nordwind Airlines,   Rossiya  Barnaul, Dushanbe,  Gorno-Altaysk, Grozniy, Irkutsk,  Kaliningrad,  Kemerovo, Krasnoyarsk–Xalqaro,  Maxachqala, Mineralnye Vodi, Moskva–Sheremetyevo, Murmansk,  Novokuznetsk, Omsk, Sankt-Peterburg, Sochi,  Tomsk,  Vladikavkaz, Xoʻjand
Mavsumiy charter: Antaliya[12], Nha Trang[12]
Pegasus Airlines Antaliya, Istanbul–Sabiha Goʻkchen
Pobeda Istanbul, Moskva–Sheremetyevo, Sochi
Red Wings Airlines,   Rossiya Antaliya, Aqtau, Istanbul,  Noviy Urengoy, Olmaota, Omsk, Ostona, Yekaterinburg, Yerevan, Chelyabinsk
Mavsumiy charter: Hurgada, Sharm ash-Shayx
Rossiya havo yoʻllari,   Rossiya Sankt-Peterburg
Mavsumiy charter: Hurgada
Ruslayn,   Rossiya  Naryan-mar, Sankt-Peterburg,  Xanti-mansiysk
Severstal Air Company,   Rossiya  Cherepovets
S7 aviakompaniyasi Moskva–Domodedovo, Novosibirsk
SCAT Airlines Taroz (2023-yil 27-oktyabrdan boshlanadi)[13]
Smartavia Moskva–Sheremetyevo, Sankt-Peterburg, Sochi
Somon Air Dushanbe
Southwind Airlines,   Turkiya[14] Mavsumiy charter: Antaliya[15]
Turkish Airlines Istanbul
Mavsumiy: Antaliya[16],  Bodrum,  Dalaman
Turkmaniston havo yoʻllari Ashxobod
Ural Airlines Bishkek, Dushanbe, Sochi, Xoʻjand, Yekaterinburg, Oʻsh
Utair Omsk, Samara,  Surgut, Tyumen, Ufa
UVT Aero,   Rossiya  Astraxan,  Barnaul,  Gorno-Altaysk, Grozniy,  Kemerovo, Krasnoyarsk–Xalqaro,  Maxachqala, Murmansk,  Nijnevartovsk,  Nijniy Novgorod,  Noviy Urengoy, Omsk,  Orenburg,  Perm,  Petrozavodsk,  Samara,  Saransk,  Saratov, Sochi,  Surgut,  Tobolsk,  Tomsk,  Usinsk,  Yaroslavl
Oʻzbekiston havo yoʻllari Fargʻona, Samarqand, Toshkent
Yamal Airlines,   Rossiya  Salexard

Statistika

tahrir
 
Yangi terminalning ichki qismi 1A

Aeroport terminal majmuasi uchta yoʻlovchi terminalidan iborat. Terminallari bir-biriga yaqin joylashgan va oʻzaro bogʻlangan. Barcha tablolar va belgilar uchta tilda — rus, tatar va ingliz tillarida tayyorlangan.

1A terminali 20 ming kvadrat metr maydonga ega. Terminal 1A toʻrtta zinapoya, 19 ta roʻyxatga olish stoli, 6 ta pasport nazorati kabinasi va 4 ta xavfsizlik nazorati punkti bilan jihozlangan. Terminal 1 Volga boʻylab mintaqalararo aviatsiya parvozlariga, shuningdek, qoʻshni mamlakatlarga parvozlarning bir qismiga xizmat koʻrsatadi. Terminal 2 — VIP yoʻlovchilar va biznes aviatsiya yoʻlovchilariga xizmat koʻrsatadigan alohida bino boʻlib, u 2005-yilda Qozonning 1000-yilligi munosabati bilan qurilgan. Aeroportning sigʻimi yiliga 2 million yoʻlovchini tashkil etadi.

2002-yilda qurilgan 11l/29p uchish-qoʻnish yoʻlagi asosiy yoʻlak vazifasini bajaradi, u rekonstruksiya qilingan 11/29 uchish-qoʻnish yoʻlagi bilan almashtirilgandan soʻng, 2- ICAO toifasi boʻyicha sertifikatlangan va noqulay ob-havo sharoitida havo kemalarini har 7 daqiqada uchib-qoʻnishi mumkin[17].

Xizmat koʻrsatadigan samolyotlar turlari

tahrir

Uchish-qoʻnish yoʻlagi har qanday turdagi samolyotlarni, jumladan Airbus A380 va Boeing 747[18] ni qabul qilishga qodir. Aeroport 30 dan ortiq turdagi yoʻlovchi va yuk samolyotlari, jumladan An-124-100, Il-86, Airbus A330, Boeing 777, MD-80, shuningdek, barcha quyi toifadagi samolyotlar va vertolyotlarni qabul[19] uchun ruxsatga ega.[20][21].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

tahrir
 
Aeroportda Airbus A319-100 Aeroflot
 
Boeing 737-800 Dubay aeroportida
 
S7 Airlines aviakompaniyasining Airbus A320-200 samolyoti aeroportda
 
Aeroportda Airbus A321-200 UTair

2018-yilda aeroportning marshrut tarmogʻi 81 ta yoʻnalishdan iborat boʻlib, 48 tasi xalqaro[22] edi. Yoʻlovchi tashishning 40% dan ortigʻi Moskva reyslariga toʻgʻri keldi[23]. 2021-yil oxiriga kelib esa yoʻnalishlar soni 73 taga, shu jumladan, 30 ta xalqaro yoʻnalishlarga koʻpaydi .


Qozon bilan transport aloqasi

tahrir
 
Yoʻlovchi tashish dinamikasi
Qozon aeroporti statistikasi
Yil Yoʻlovchi tashish, kishi. Yuk tashish, tonna Turlar soni Sharq
2019   3 470 742 maʼlumotlar yoʻq   17 694 [24]
2018   3 141 776 maʼlumotlar yoʻq   18 042 [25]
2017   2,623,423 maʼlumotlar yoʻq   15 631 [26]
2016   1 912 954   2224   13914 [27]
2015   1 794 735   2538   13 292 [28]
2014   1 942 408   3653   15 389 [29]
2013   1 847 258   4250   13,317 [30]
2012   1 486 904 maʼlumotlar yoʻq   11 847 [31]

Transport vositalari

tahrir
 
Aeroportdagi shahar elektr poezd stansiyasining ichki qismi

P245 avtomagistrali Orenburg trakti bilan kesishgan joydan (P239 avtomagistrali) (Qozon shahri chegarasigacha 15 km) boshlanadigan aeroportga olib boradi. Aeroport hududida 700 ta mashina va 50 ta avtobus uchun moʻljalllangan toʻxtash joyi mavjud.

Avtobus

tahrir

Shaharga avtobus qatnovi 1979-yilda, eski aeroportdan 121-yoʻnalish ishga tushirilganda ochilgan; vaqt oʻtishi bilan 122 va 123-sonli marshrutlar bir xil yoʻnalish boʻylab ketishni boshladi[32][33]. 1990-yillarning oxiriga kelib, oxirgi ikkitasi olib tashlandi. 2007-yildan boshlab, yangi avtobus harakati sxemasi joriy etilgandan soʻng, 97-sonli avtobus Sotsgoroddan aeroportgacha harakatlana boshladi[34].

Qozondagi boshqa aeroportlar

tahrir

Qozon va uning atrofida aerodromlar ham mavjud:

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „Объемы перевозок через аэропорты России“ [Transportation volumes at Russian airports] (ru). favt.ru. Federal Air Transport Agency. 2016-yil 30-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 23-oktyabr.
  2. ↑ „Распоряжение Правительства Российской Федерации от 20 апреля 2016 года № 726-р «Об утверждении перечня аэропортов федерального значения»“. 2016-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 24-aprel.
  3. ↑ „Аэропорт "Казань" в 2021 году обслужил 3 млн. 876 тыс. пассажиров - AEX.RU“. 2022-yil 11-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-fevral.
  4. ↑ „Игорь Шувалов открыл новый терминал аэропорта "Казань"“. Aviation EXplorer (2012-yil 17-dekabr). 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
  5. ↑ „Архив новостей“. Международный аэропорт Казань. 2017-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
  6. ↑ „Великие имена России“. 2019-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 18-mart.
  7. ↑ „Архив новостей“. Международный аэропорт Казань. 2017-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
  8. ↑ „Aeroflot Expands Dubai al Maktoum Service in NW23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 21-avgust). Qaraldi: 2023-yil 21-avgust.
  9. ↑ „Air Arabia Abu Dhabi launches new routes to Russia“ (2022-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 5-dekabr.
  10. ↑ „EKSKLUZIVNO-NAJAVE: Air Serbia pokreće Beograd-Kazan“.
  11. ↑ 11,0 11,1 „Buta Airways August – October 2023 Network – 30JUL23“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 1-avgust). Qaraldi: 2023-yil 1-avgust.
  12. ↑ 12,0 12,1 „Flight Search“. pegasys.pegast.ru. 2017-yil 23-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 9-avgust.
  13. ↑ „SCAT Adds Taraz – Kazan Service From late-Oct 2023“ (en-CA). AeroRoutes (2023-yil 24-avgust). Qaraldi: 2023-yil 24-avgust.
  14. ↑ „Southwind is born: Turkey creates airline targeting Russian tourists“ (2022-yil 18-aprel).
  15. ↑ „Southwind is preparing to fly to Antalya from five cities of Russia“ (2022-yil 1-avgust).
  16. ↑ „Turkish Airlines take quarter-million air traffic from Kazan to Turkey“. Qaraldi: 2023-yil 19-fevral.
  17. ↑ „Алексей Старостин, аэропорт Казань: «Сейчас мы работаем в режиме стройки»"“. business-gazeta.ru (2013-yil 27-fevral). 2013-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 5-mart.
  18. ↑ „Международный аэропорт Казань“. 2020-yil 13-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-may.
  19. ↑ „Характеристики аэродрома“ (международный аэропорт казань). 2017-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 3-sentyabr.
  20. ↑ „Характеристики аэродрома“ (международный аэропорт казань). 2017-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 3-sentyabr.
  21. ↑ „Архивированная копия“. 2020-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-may.
  22. ↑ „20% или 3 млн. 141 тыс. пассажиров: итоги работы Международного аэропорта "Казань" в 2018 году | Aviatransportnoe obozrenie“. 2021-yil 15-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-aprel.
  23. ↑ „Аэропорт Казани увеличил пассажиропоток на 20% в 2018 году | Interfaks-Turizm“. 2021-yil 15-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-aprel.
  24. ↑ „Итоги работы Международного аэропорта «Казань» в 2019 году“. 2020-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 22-yanvar.
  25. ↑ „Итоги работы Международного аэропорта «Казань» в 2018 году“. ОАО «МАК» (2019-yil 22-yanvar). 2019-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 22-yanvar.
  26. ↑ „Итоги работы Международного аэропорта «Казань» в 2017 году“. ОАО «МАК» (2018-yil 19-yanvar). 2018-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 19-yanvar.
  27. ↑ „В аэропорту «Казань» в 2016 году число пассажиров внутренних рейсов выросло на треть“. Татар-информ (2017-yil 9-yanvar). 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  28. ↑ „Итоги работы Международного аэропорта «Казань» в 2015 году“. ОАО «МАК» (2017-yil 19-yanvar). 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  29. ↑ „Итоги 2014 года“. ОАО «МАК» (2017-yil 22-yanvar). 2015-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  30. ↑ „Почти два миллиона пассажиров обслужил международный аэропорт «Казань» за год“. ОАО «МАК» (2017-yil 21-yanvar). 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  31. ↑ „Аэропорт «Казань подвел производственные итоги 2012 года“. ОАО «МАК» (2013-yil 13-may). 2017-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 4-noyabr.
  32. ↑ Reshenie Ispolkoma Kazgorsoveta № 501 ot 16 maya 1979 goda
  33. ↑ Rasporyajenie zamestitelya glavi administratsii g. Kazani № 505r ot 12 maya 1993 goda
  34. ↑ „Эфир / Татарстан-24 / До аэропорта «Казань» запущен новый автобусный маршрут“. efir-kazan.ru. 2022-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qozon_xalqaro_aeroporti&oldid=4786716" dan olindi